بررسی شیوع کم خونی فقر آهن بر اساس شاخص های هماتولوژیک در زنان ۱۵ تا ۴۵ ساله ی غیر باردار زنجان

چکیده زمینه و هدف: کم خونی ناشی از فقر آهن یکی از مشکلات بهداشت عمومی در سرتاسر جهان مخصوصاً در کشورهای در حال توسعه می باشد. زنان به ویژه در سنین باروری جزیی از گروه های در معرض خطر این بیماری می باشند. حدود یک سوم جمعیت جهان از کم خونی رنج می برند که کمبودهای تغذیه ای یکی از مهم ترین علل آن به شمار می آید. حدود 350 میلیون نفر از زنان و 50 درصد از کودکان در کشورهای در حال توسعه کم خون هستند. این بیماری در کشور ما نیز شیوع نسبتاً بالایی داشته و طبق آمار ارایه شده توسط دفتر بهبود تغذیه ی جامعه, 50 درصد زنان 15 تا 49 ساله ی کشور به درجات مختلف کم خونی مبتلا بوده و 34 درصد آنان کمبود شدید آهن دارند. با توجه به این که زنان, آینده سازان کشور بوده و تاکنون هیچ گونه بررسی جامعی در زنان غیر باردار در زنجان انجام نشده است، این بررسی با هدف تعیین شاخص های کم خونی فقر آهن در بین زنان 15 تا 45 ساله ی غیر باردار شهر زنجان طراحی و اجرا گردید. روش بررسی: در این مطالعه ی توصیفی- مقطعی تعداد 33 خوشه با استفاده از نقشه ی شهر و روش تصادفی انتخاب و از هر خوشه 10 نفر (در کل 330 نفر) زنان 15 تا 45 ساله ی غیرباردار مورد مطالعه قرار گرفتند. اطلاعات با استفاده از پرسش نامه ی عمومی، گرفتن خون وریدی و آزمایش نمونه های خون جمع آوری گردید. آزمایش های هموگلوبین، هماتوکریت، mchc ، آهن سرم، tibc، درصد اشباع ترانسفرین و فریتین انجام گردید و سپس میانگین آن ها محاسبه و با استفاده از معیارهای تعیین شده میزان شیوع کم خونی ناشی از کمبود آهن براساس شاخص های خونی اندازه گیری شده تعیین گردید. یافته ها: کم خونی فقر آهن براساس هموگلوبین 6/23 درصد، هماتوکریت 3/47 درصد، mchc 5/14 درصد، آهن سرم 2/24 درصد، tibc 6/39 درصد, اشباع ترانسفرین 2/18 درصد و فریتین 3/30 درصد به دست آمد که کمترین میزان شیوع کم خونی فقر آهن بر مبنای mchc و بیشترین مقدار بر مبنای هماتوکریت بود. نتیجه گیری: کم خونی فقر آهن در بین زنان مورد مطالعه شیوع نسبتاً بالایی داشته که اگر با آمار کشوری مقایسه گردد در حد متوسط به بالا می باشد که می تواند به عنوان یکی از مهم ترین مسایل بهداشت عمومی دارای اولویت در زنجان مطرح گردد. از این رو نه تنها این گروه باید آموزش های تغذیه ای لازم را در مورد از بین بردن عادات غلط غذایی فرا گیرند، بلکه نیاز به دریافت مکمل آهن در کوتاه مدت داشته و به عنوان یک برنامه ی اساسی پیشگیری, غنی سازی مواد غذایی با آهن پیشنهاد می گردد.